بررسی نظریۀ «توحید وجود» (ذوق التأله) از منظر جلال الدین دوانی متقدم و متأخر
Authors
abstract
جلالالدین دوانی بنابر اکثر آثار به جای مانده از او دارای مشربی اشعری بوده است و گرایش به اصالت ماهیت در آثارش فراوان دیده میشود. وی در رسائل و کتابهای خویش با این دیدگاه به تبیین نظریۀ «ذوق التأله» خود پرداخته است و به وحدت وجود در حق و کثرت ماهیات منسوب به حق قائل شده است. او به نوعی سعی دارد، علاوه بر حفظ مواضع اشعری خویش، از دیدگاه عرفا در مسئلۀ «صدور کثیر از واحد» تفسیری اشعری بیان کند. اما وی در طی یک انقلاب درونی و یک مبشرۀ علوی از مواضع پیشین خود دست کشیده است و با نگارش رسالۀ «الزوراء» روی به سوی اهل عرفان و معرفت میگرداند. وی در این رساله وجود را منحصر در حق میداند و صراحتاً اشاره میکند که معلول به اعتبار ذات خود معدوم و بلکه ممتنع است و فقط در نسبت با علت است که موجود خوانده میشود. با تأمل در این رساله روشن میشود که برداشت رایج از نظریۀ ذوق التأله مبنی بر اصالت وجود در حق و اصالت ماهیت در ممکنات، برداشتی بدون توجه به منویات دوانی متأخر (دوانی به روایت الزوراء) است. همچنین، روشن میگردد که مراد وی از نسبت و اضافه، اضافۀ اشراقی است و در واقع معلول عین نسبت و اضافه به علت است. وی صراحتاّ از تجلی دم زده، غیر حق را از شؤون و اطوار حق دانسته است و بیان میدارد که این وجود حق است که در ممکنات به ظهور رسیده است و در نتیجه به اندیشۀ عرفا و علی الخصوص محیالدین ابن عربی نزدیک میشود
similar resources
بررسی نظریۀ «توحید وجود» (ذوق التأله) از منظر جلالالدین دوانی متقدم و متأخر
جلالالدین دوانی بنابر اکثر آثار به جای مانده از او دارای مشربی اشعری بوده است و گرایش به اصالت ماهیت در آثارش فراوان دیده میشود. وی در رسائل و کتابهای خویش با این دیدگاه به تبیین نظریۀ «ذوق التأله» خود پرداخته است و به وحدت وجود در حق و کثرت ماهیات منسوب به حق قائل شده است. او به نوعی سعی دارد، علاوه بر حفظ مواضع اشعری خویش، از دیدگاه عرفا در مسئلۀ «صدور کثیر از واحد» تفسیری اشعری بیان کند. ...
full textجایگاه اندیشه ذوق تأله در نگاه ملاصدرای متقدم و متأخر
صدرالمتالهین در آغازین دوره های تفکر فلسفی اش متأثر از محقق دوانی است. کتاب مبدأ و معاد او شاهدی بر این تأثیر است. او ابتدای بخش مبدأ این کتاب را مطابق با اندیشه اصالت ماهیت و ذوق تأله نگاشته است. این مقاله در نظر دارد در چهار محوراصلی نظریة ذوق تأله را در کتاب مبدأ و معاد صدرا نشان دهد. توحید واجب الوجود و نحوة مواجهه با شبهة ابن کمونه، نحوة موجودیت واجب و ممکنات، چگونگی انتزاع مفهوم واحد از ...
full textعدالت از دیدگاه جلال الدین دوانی
باجود اینکه همه ی ما درکی از عدالت داریم ،اما درعین حال مفهوم عدالت برای ما چندان روشن نیست. در این پژوهش درصدد بررسی تعریف عدالت از دیدگاه دوانی هستیم و برای این منظور ابتدا به بیان آراء و نظرات افلاطون ،ارسطو و ابن مسکویه در رابطه با قوای نفس و فضایل می پردازیم تا میزان تأثیر پذیری دوانی از فلاسفه ی پیش از خود را نشان دهیم ؛سپس به بررسی دیدگاه دوانی در رابطه با فضیلت عدالت می پردازیم . دوانی ...
« بررسی نظریه ذوق تألّه در مسئله وحدت وجود» (با نگاهی به آراء دوانی و صدرا)
یکی از مسائل مهم و اساسی در زمینه وحدت و کثرت وجود، بحث وحدت حقیقی و کثرت اعتباری وجود در وحدت شخصیه، وحدت و کثرت حقیقی در وحدت سنخیه و همچنین وحدت مفهومی یعنی وحدت در مفهوم وجود، میباشد. این جستارها زمینه ساز ارائه دیدگاههای متفاوت پیرامون وحدت وجود گردیده است. ذوق تألّه مبنای یکی از دقیق ترین دیدگاهها پیرامون وحدت وجود گردیده که پایه گذار آن محقق دوّانی است. پیرامون این دیدگاه نقض و ابرامهای ...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهش های هستی شناختیPublisher: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
ISSN 2345-3761
volume 4
issue 7 2015
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023